Kan je wat meer vertellen over jouw bedrijf?
“Ik ben Leo Simonse, gangbaar akkerbouwer in Ens (Noordoostpolder). Op 20 hectare grond verbouwen wij, in een vijfjaarlijkse rotatie, zaaiuien, aardappelen, luzerne, suikerbieten en tarwe. Via Boerennatuur Flevoland heb ik een klein gedeelte van de kavel permanent met bloemrijke kruidenmengsels ingevuld. Daarnaast staan er, tussen alle vijf de percelen, bloemrijke stroken van zes meter breed. In de winter leveren deze stroken zaden voor vogels, en zijn er schuilmogelijkheden voor insecten. Zo blijft er in de winter ook leven op mijn kavel”.
“Ik zaai altijd al groenbemesters na gewassen die vroeg geoogst worden, maar de laatste twee jaar doe ik dat ook na gewassen die later worden geoogst. Zelfs al lijkt het gewas bovenop klein, de diepte van de wortels onder de grond is verbazingwekkend. Mijn grond is slempgevoelig, dus een constant bedekte grond en actief bodemleven is een must”.
Hoe ben je bekend geraakt met 1001ha klaveronderzaai?
“Afgelopen voorjaar heb ik voor het eerst klavers onder wintertarwe ingezaaid. Via agrarische media hoorde ik van de 1001ha campagne. Door de korting, dacht ik, laten we het een keer proberen, waarom niet? Het perceel heb je toch. Ik heb gekozen voor het witte klaver mengsel omdat dat minder hoog groeit en normaal gesproken mooi tegelijk opkomt”.
Waarom klaveronderzaai?
“Het is heel handig dat de klaver meteen al op het land staat na de oogst van het graan. Zo is er geen roering in de grond voor het zaaien van de groenbemester, en creëer je geen kiembed voor zaadonkruiden. Daarnaast wordt de stikstof meteen vastgelegd in de grond door de volwaardige mat met klavers”.
Wat is het resultaat?
“Het is een mooie dichte mat! De klavers kwamen mooi op omdat de grond een beetje vochtig was toen we zaaide en er daarna nog wat regen viel. De standdichtheid van het tarweperceel waar de klaver is ondergezaaid was niet egaal. Op sommige plekken kreeg de klaver daarom meer licht en ontwikkelde het sneller. Inmiddels is de klaver overal bijgetrokken en is de stand egaal. De tarwe is door het iets hoger afstellen van het maaibord goed te combinen”.
Merk je verschil in biodiversiteit?
“Ik zie meer leven in de vorm van vogeltjes en insecten. De huttentut die ook in het klavermengsel zat, zorgt in de zomer voor gele bloemetjes en zaad voor vogeltjes. Ook zie ik meer muisjes, wat gunstig is voor de leefomgeving van akkervogels. Wel vreten de muisjes soms wat aan waardoor je een deel van je opbrengst misloopt maar dat is een keuze die je maakt. Je creëert een nieuwe kringloop en die moet in evenwicht komen. Door zoveel mogelijk bodemleven in de grond te krijgen, hoop ik uiteindelijk op een oogst met meer voedingswaarde en een weerbaarder groeiend gewas”.
Hoe heb je gezaaid?
“Het is hier ingezaaid met een drone, wat leuk was om te zien en erg snel ging. Drie hectare werd in een klein uurtje gedaan. Ook is de verdeling goed, en zie je geen banen in het perceel. Bij deze werkwijze beschadig je niet de tarweplanten en bij natte omstandigheden kun je wel op juiste moment zaaien. Ik heb na de zaai het perceel nog gedeeltelijk geëgd om de zaadjes wat meer in de grond te werken. Uiteindelijk zag ik geen verschil dus was het eggen onder deze vochtige weersomstandigheden niet nodig geweest”.
Wat voor beheer heb je uitgevoerd?
“In het voorjaar heb ik voor de tarwe KAS (450 kg/ha) en rundveedrijfmest (35 kuub) op het perceel toegevoegd. De klaveronderzaai levert geen stikstof op voor de tarwe zelf. Klavers hebben liever niet teveel stikstof, maar van deze twee bemestingen hadden ze niet veel last. Aankomend jaar kan ik terug met de hoeveelheid stikstofbemesting omdat de klaver al wat aan de grond heeft toegevoegd. Uit bemonstering moet blijken in welke mate”.
“Onkruidbestrijding heb ik op dit perceel alleen met mechanisch eggen gedaan. Hierdoor had ik wel een beetje last van melkdistel en ook zaadonkruiden die er niet met eggen uit zijn gegaan”.
Heb je gebruik gemaakt van de teelthandleiding?
“Ja die heb ik gelezen, om de belangrijkste dingen eruit te halen. Dit geeft wel houvast en hij is goed uitgebreid. Maar je blijft natuurlijk wel afhankelijk van wanneer en of er regen valt qua zaaimoment en slagingspercentage”.
Denk je in de toekomst meer percelen te gaan onderzaaien met klavers?
“Ja, in graangewassen zeker! Ik heb er nu ervaring mee en weet hoe de klavers werken. Ook weet ik dat het in de zomer nog niet zoveel voorstelt maar dat er na het combinen al snel een mooie mat met klavers staat. Ik overweeg zelfs om het perceel met klaver wat er nu staat in stand te houden en hier een gewas in te zaaien. Over de mogelijkheden ga ik deze winter brainstormen”.
Zou je anderen klaveronderzaai aanraden? Wat zijn je tips?
“Ik zou het aanraden maar het is wel experimenteren. Het hangt ervan af, of je daarvoor openstaat. Het is belangrijk dat je op het juiste moment zaait namelijk als het graan net begint te stoelen. Ook is plantdichtheid een keuzefactor. Hoe minder dicht, hoe beter het opkomt en groeit, maar ook in dichtere stand van het gewas blijkt het gewoon te lukken”.
Lees hier de resultaten van afgelopen jaar: https://klaveronderzaai.1001ha.nl/wp-content/uploads/1001ha-Evaluatieverslag-Klaveronderzaai-2025.pdf
